Vetten | the good, the bad and the ugly

gezonde vetten ongezonde vetten omega-3 omega-6 transvetten

Veel vrouwen hebben de neiging vetten zoveel mogelijk links te laten liggen. Want vetten zijn slecht, toch? Nou….., dat ligt er maar aan. Je kunt vanuit verschillende invalshoeken naar vetten kijken.

In dit artikel kun je lezen:

  • welke belangrijke functies vetten in je lichaam hebben
  • wat het verschil is tussen omega-3 en omega-6 vetten en in welke voeding die vetten zitten
  • waarom omega-6 vetten ontstekingsbevorderend zijn en dat dat niet per definitie slecht is
  • dat verzadigde vetten ook niet slecht zijn, afhankelijk van hoe je het gebruikt
  • en welke onverzadigde plantaardige oliën beter je beter niet kunt gebruiken. 

Vetten en hun functies

  1. Vetten zorgen er voor dat voedingsstoffen makkelijker in en afvalstoffen makkelijker uit de cel getransporteerd worden.
  2. Veel lichaamsstoffen, zoals verschillende hormonen, worden gevormd uit het vet cholesterol.
  3. Cortisol, een van de stress hormonen en nodig om je immuunsysteem in balans te houden, wordt gevormd uit vet cholesterol.
  4. Ze zijn nodig om verschillende vitamines, zoals vitamine D, te transporteren.
  5. Zijn ook een belangrijke brandstofleverancier, zeker wanneer suiker niet voorhanden is.
  6. Vetten zijn belangrijk om de hersenfunctie op te bouwen en in stand te houden.
  7. Ook zijn ze belangrijk bij het vet houden van de huid, wat voor een goede barrière zorgt. De huidbarrière is een belangrijk deel van het immuunsysteem. Het zorgt ervoor dat er geen ongewenste indringers via die route binnen komen.
  8. Om gal aan te maken is vet nodig. Gal zorgt er o.a. voor dat vetten makkelijker verteerbaar worden. Wanneer er te weinig gal wordt aangemaakt, wordt het gal in de galblaas dus niet “ververst??. Daardoor dikt het gal te veel in en kunnen er galstenen ontstaan.

Vetten: omega-3 vs. omega-6

Het omega-6 vetzuur linolzuur zit in plantaardige oliën zoals zonnebloemolie, maïsolie en sojaolie, maar ook in margarine, halvarine en bak- en braadvetten.

Op zichzelf is linolzuur niet zo slecht, want we kunnen het zelf niet aanmaken. Daarom wordt het ook wel een essentieel vetzuur genoemd. Het probleem is alleen dat we naar verhouding veel te veel van het ontstekingsbevorderende omega-6 binnenkrijgen.

En te weinig van de ontstekingsremmende omega-3 vetten. In ons huidige voedingspatroon krijgen we nl. 15 x zo veel omega-6 als omega-3 binnen. Dat is 4 x meer dan goed voor ons is.

Het lichaam zet het teveel aan linolzuur om in arachidonzuur. En laat nou dit arachidonzuur, dat ook in dierlijke vetten zit, ontstekingsbevorderend zijn.

We eten dus te veel dierlijke vetten en bewerkte plantaardige oliën, zoals die hierboven genoemd worden. Wat tot ons komt via gemaksvoedsel: pakjes, zakjes, kant- en klare gerechten, koekjes, pizza’s, etc. En te weinig vette vis en plantaardige bronnen van omega-3 vetten. Dit is een belangrijke reden dat er steeds meer mensen zijn met gezondheidsproblemen.

De belangrijkste omega-3 vetzuren (DHA en EPA) zitten ook in de meeste visoliecapsules. En je kunt ze zelf aanmaken uit plantaardige omega-3 vetzuren uit: 

lijnzaad, hennepzaad, chiazaad, spruiten en algen. Dit zijn daarom ook gezonde voedingsstoffen om regelmatig te eten.

Maar……, het lichaam is er niet zo goed in om deze gezonde vetten uit plantaardige bronnen te halen.

Daarom is het beter om regelmatig vette vis, zoals zalm, haring, sardientjes, ansjovis en makreel, eten.

Vetten: ontstekingsbevorderend vs. ontstekingsremmend

Toch heb je deze ontstekingsbevorderende omega-6 vetzuren ook nodig. Die zorgen er nl. voor dat er een ontstekingsproces op gang komt wanneer lichaamsweefsel beschadigd raakt. Ook prikkels van buiten lokken een ontsteking uit. Denk hierbij aan een infectie met bacteriën, parasieten en virussen, een insectenbeet, contact met giftige stoffen, etc.

Dit ontstekingsproces zorgt er o.a. voor dat de wond schoongemaakt wordt. Daarna is het belangrijk dat dit proces ook weer stopt, zodat het weefsel kan herstellen. En dit stoppen is de rol van omega-3 vetzuren.

Wanneer je dus te veel van de ontstekingsbevorderende omega-6 vetten eet (bewerkte plantaardige olie en dierlijke vetten) blijven ontstekingen maar doorgaan. En daarbij gaat het hier niet om een ontsteking die zichtbaar is aan de buitenkant. Maar om chronische lichte ontstekingen in je lichaam, die continu je immuunsysteem activeren. Dit noemen ze ook wel laaggradige ontstekingen.

Vetten: verzadigd vs. onverzadigd

Verzadigde vetten blijven vast en smeerbaar, maar worden hard in de ijskast. Ze zitten vooral in dierlijke producten (roomboter, vette kaas, vet vlees, volle melkproducten) en in plantaardige bronnen zoals kokosolie en palmolie.

Onverzadigde vetzuren zijn vloeibaar op kamertemperatuur. Het probleem van onverzadigde vetzuren is dat ze gevoelig zijn voor de inwerking van zuurstof, water en licht. Daardoor verliezen ze snel hun gezonde werking en kunnen zelfs schadelijk worden.

Koop daarom plantaardige olie bij voorkeur koud geperst en in kleine flessen. Laat de fles niet langdurig in de zon staan, beter nog koop olie in een donkere glazen fles.

Glas en geen plastic dus. Want olie werkt in op het plastic, waardoor er schadelijke stoffen vrijkomen, die weer de hormoonhuishouding kunnen verstoren.

Bakken, braden en frituren doe je het best in vetten die voor het grootste deel verzadigd zijn: roomboter, ghee (geklaarde boter), kokosolie, olijfolie, avocado-olie en palmolie. Deze vetten zijn beter bestand tegen verhitting op hoge temperaturen. Daardoor ontstaan er minder schadelijke stoffen.

En verder is het beter voor de gezondheid om niet te veel verzadigde vetten te eten. Gezonde vloeibare vetten zoals olijfolie, gebruik je het best koud, zoals in salades.

Vermijd plantaardige oliën zoals zonnebloemolie, sojaolie, maisolie, raapzaadolie, katoenzaadolie,  saffloerolie, rijstolie, druivenpitolie en sesamolie.??

Deze zijn nl. sterk bewerkt, bevatten veel meervoudig onverzadigde vetzuren met een slechte omega-6/3 verhouding en bevatten tot wel 4% giftige transvetzuren.

Transvetten

Transvetten komen vooral voor in bewerkte producten, zoals margarine. Ze ontstaan wanneer plantaardige olie door een industriële bewerking gehard wordt. Hierdoor wordt het beter smeerbaar en is het makkelijker te gebruiken in producten waar anders boter voor nodig is. Het is veel goedkoper dan roomboter en zit daarom in heel veel producten.

Het lichaam herkent transvetten niet, daardoor werken ze ontstekingen in de hand en daarmee hart- en vaatziekten. Transvetten ontstaan ook wanneer onverzadigde vetten worden verhit in de pan of oven. Denk aan koekjes, croissants, gebak, chocola, zoute snacks, diepgevroren gefrituurd voedsel, etc.

Wanneer je op de verpakking ‘plantaardig vet’, ‘gedeeltelijk gehard’, of ‘gehydrogeneerd vet’ ziet staan dan gaat het over transvetten. Voor een goede gezondheid deze daarom beter zo min mogelijk eten.

Samenvatting
  1. Eet zo min mogelijk bewerkte omega 6-rijke plantaardige olie, zoals zonnebloem-, soja-, saffloer-, katoenzaadolie en de voeding waarin die verwerkt is
  2. Eet volop omega 3-rijke vette vis (zalm, haring, sardientjes, ansjovis en makreel)
  3. Lukt dit moeilijk vul dan aan met een supplement met omega 3 zoals visolie of algenolie.
  4. Bewerkte producten, zoals margarine, koekjes, croissants, gebak, chocola, zoute snacks, diepgevroren gefrituurd voedsel, etc. bevatten transvetten die slecht zijn voor de gezondheid
  5. Om te bakken, braden en frituren gebruik je vooral verzadigde vetten zoals roomboter, ghee, kokosolie
  6. Koop plantaardige olie bij voorkeur koud geperst en in kleine flessen. Laat de fles niet langdurig in de zon staan, beter nog koop olie in een donkere glazen fles. 

Je kunt ook nog lezen wat ik heb geschreven over cholesterolverlagers en waarom je die beter niet kunt slikken.

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Wil je weten hoe ik jou kan helpen? Neem een kijkje in ToHealth’s Shop, of lees meer over mijn dienstverlening.

De Hormoonprogramma’s van ToHealth: